Nauczanie w małych grupach

Nauczanie w małych grupach definiuje się jako sytuację, w której jeden nauczyciel, przeszkolony asystent nauczyciela lub tutor pracuje z 2-5 osobami jednocześnie. Taka organizacja nauki pozwala na skoncentrowanie procesu dydaktycznego na niewielkiej liczbie uczniów – zazwyczaj w oddzielnej sali lekcyjnej lub wydzielonej przestrzeni do nauki. Intensywne nauczanie w małych grupach często stosuje się wtedy, gdy trzeba wesprzeć uczniów o niższych osiągnięciach edukacyjnych lub tych, którzy zaczynają pozostawać w tyle. Nauczanie w małych grupach może być też wykorzystywane jako strategia ogólna, służąca zapewnieniu postępów w nauce lub nauce bardziej wymagających zagadnień i umiejętności.

Średni wpływ nauczania w małych grupach odpowiada 4 dodatkowym miesiącom postępu uczniów w ciągu roku szkolnego. Dowody naukowe pokazują, że nauczanie w małych grupach jest skuteczne; ogólna zasada mówi, że im mniejsza grupa, tym lepsze efekty. Niektóre badania sugerują, że większa ilość informacji zwrotnej od nauczyciela, dłuższe zaangażowanie uczniów w mniejszych grupach lub lepsze dopasowanie materiału do potrzeb uczniów mogą tłumaczyć wyższy poziom skuteczności. Po przekroczeniu liczby 6-7 uczniów w grupie efektywność nauczania zauważalnie spada.

Choć zasada „im mniejsza grupa, tym lepiej” jest ogólnie trafna, istnieje pewna zmienność wyników w dostępnych badaniach – na przykład w przypadku nauki czytania nauczanie w małych grupach może być bardziej efektywne niż nauczanie indywidualne lub praca w parach. W takich przypadkach praktyka czytania może być zorganizowana w sposób pozwalający wszystkim uczniom utrzymać aktywne zaangażowanie, np. w ramach czytania kierowanego.

Ta zmienność wyników sugeruje dwie istotne kwestie: po pierwsze, jakość nauczania w małych grupach może mieć takie samo lub większe znaczenie niż sama liczebność grupy (istnieją dowody, że doskonalenie zawodowe nauczycieli pozytywnie wpływa na wyniki uczniów). Po drugie, należy oceniać skuteczność różnych modeli pracy, ponieważ rodzaj nauczanego materiału oraz skład grupy mogą wpływać na osiągane wyniki.

Z uwagi na niepewność wynikającą z różnic kontekstowych oraz niższe koszty, nauczanie w małych grupach może być rozsądnym rozwiązaniem pilotażowym przed wdrożeniem nauczania indywidualnego.

Badania przeprowadzone w Anglii wykazały, że uczniowie z grup defaworyzowanych odnoszą szczególne korzyści z nauczania w małych grupach. 

Nauczanie w małych grupach może wspierać uczniów w osiąganiu efektywnych postępów, zapewniając intensywne, ukierunkowane wsparcie dydaktyczne dla tych, którzy wcześniej mieli niskie osiągnięcia edukacyjne lub są zagrożeni pozostaniem w tyle. Takie podejście umożliwia nauczycielowi skoncentrowanie się na potrzebach niewielkiej liczby uczniów i dostosowanie nauczania do poziomu ich zrozumienia. Nauczanie w małych grupach daje również możliwość większej interakcji i przekazywania informacji zwrotnej niż nauczanie całej klasy, co może pomóc uczniom pokonywać bariery w uczeniu się oraz zwiększać ich dostęp do realizowanego programu nauczania.

Średni koszt nauczania w małych grupach jest niski. Wydatki ponoszone przez szkoły wynikają głównie z dodatkowych kosztów wynagrodzeń oraz materiałów dydaktycznych, z których większość ma charakter kosztów powtarzalnych.

W przypadku nauczania w małych grupach prowadzonego przez nauczycieli lub asystentów nauczyciela wdrożenie tego podejścia wymaga znacznej ilości czasu personelu w porównaniu z nauczaniem całej klasy. Ze względu na niższe koszty nauczanie w małych grupach może być rozsądnym rozwiązaniem pilotażowym przed rozważeniem wprowadzenia nauczania indywidualnego (zob. Nauczanie indywidualne).

Oprócz kwestii czasu i kosztów dyrektorzy szkół powinni rozważyć współpracę ze sprawdzonymi dostawcami usług edukacyjnych oraz zainwestować w doskonalenie zawodowe nauczycieli, asystentów i tutorów, aby zapewnić wysoką jakość nauczania w małych grupach.