Uczenie się przez współdziałanie

Uczenie się przez współdziałanie polega na tym, że uczniowie pracują wspólnie nad zadaniami lub aktywnościami edukacyjnymi w grupach na tyle małych, by każdy mógł aktywnie uczestniczyć w pracy. Uczniowie w grupie mogą pracować nad różnymi zadaniami, które składają się na wspólny cel, lub wspólnie realizować jedno zadanie. Takie podejście różni się od nieustrukturyzowanej pracy grupowej, w której brak jest jasno określonych ról i celów.

Niektóre formy uczenia się przez współdziałanie zakładają, że pary, grupy lub zespoły uczniów o zróżnicowanych osiągnięciach edukacyjnych rywalizują ze sobą, co ma na celu zwiększenie skuteczności współpracy. Istnieje bardzo szeroki zakres metod uczenia się przez współdziałanie, obejmujący różne sposoby organizacji pracy i różne typy zadań. Tutoring rówieśniczy można również uznać za formę uczenia się przez współdziałanie, jednak w Przewodniku został omówiony jako odrębny temat.

Wpływ uczenia się przez współdziałanie na proces uczenia się jest konsekwentnie pozytywny — uczniowie osiągają średnio o 5 miesięcy większy postęp w ciągu roku szkolnego. Skala wpływu może być jednak inna, dlatego należy odpowiednio zaplanować szczegóły wdrożenia.

Uczenie się przez współdziałanie obejmuje wiele różnych podejść dydaktycznych, ale skuteczność tego typu nauczania wymaga znacznie więcej niż tylko usadzenia uczniów razem i poproszenia ich o wspólną pracę. Największe korzyści edukacyjne przynoszą podejścia ustrukturyzowane, oparte na dobrze zaprojektowanych zadaniach.

Istnieją pewne dowody, że rywalizacja między grupami może wspierać współpracę, choć nie jest to warunek konieczny. Nadmierne skupienie się na rywalizacji może prowadzić do tego, że uczniowie koncentrują się na wygranej, a nie na samym procesie uczenia się. Większość skutecznych podejść opiera się na rozwijaniu dialogu i interakcji między uczniami.

Dowody wskazują, że najbardziej efektywne są grupy liczące od 3 do 5 uczniów. Nieco mniejszą skuteczność obserwuje się zarówno w pracy w parach, jak i w grupach większych niż 5 osób. Istnieją również badania, które sugerują, że uczenie się przez współdziałanie jest szczególnie obiecujące w przypadku nauk przyrodniczych.

Istnieją ograniczone dowody dotyczące zróżnicowanego wpływu uczenia się przez współdziałanie na uczniów z grup defaworyzowanych. Niektóre badania wskazują jednak, że uczenie się przez współdziałanie może przynosić szczególne korzyści uczniom o niższych wcześniejszych osiągnięciach edukacyjnych, ponieważ stwarza im możliwość współpracy z rówieśnikami, werbalizacji własnego sposobu myślenia, dzielenia się wiedzą i umiejętnościami oraz korygowania błędnych przekonań poprzez dyskusję i wzajemne wsparcie.

Duże znaczenie ma zapewnienie wsparcia poprzez dobrze zaplanowane i starannie zaprojektowane zadania edukacyjne, by uczniowie o niższych osiągnięciach mogli aktywnie uczestniczyć w pracy grupy, podejmować wyzwania i skutecznie się uczyć. Jeśli uczenie się przez współdziałanie ogranicza się do sytuacji, w której uczniowie o najwyższych wynikach samodzielnie rozwiązują problemy bez udziału pozostałych uczniów, może to prowadzić do pogłębiania istniejących różnic w osiągnięciach edukacyjnych.

Średni koszt wdrożenia uczenia się przez współdziałanie ocenia się jako bardzo niski, a wydatki ponoszone przez szkoły dotyczą głównie szkoleń nauczycieli oraz przygotowania materiałów dydaktycznych. Jako podejście realizowane w bezpośredniej pracy z uczniami uczenie się przez współdziałanie wymaga niewielkiego nakładu czasu ze strony nauczycieli na planowanie i monitorowanie działań (w porównaniu z innymi strategiami nauczania).

Oprócz kwestii czasu i kosztów dyrektorzy szkół powinni rozważyć, jak maksymalnie zwiększyć skuteczność uczenia się przez współdziałanie poprzez doskonalenie zawodowe nauczycieli, wspierające stosowanie dobrze zaprojektowanych zadań. Szkoły powinny także uważnie monitorować wpływ zastosowanych podejść na uczniów o niższych osiągnięciach edukacyjnych.